Innheinting
Innheinting er tað at krevja inn skuld. Er tað skuld til landið, eitt nú skattur, barnapengar ella heilsutrygd, er TAKS innheintingarmyndugleiki.
Innheintingin hevur fýra stig: áminning, fráboðan, komuboð og panting.
Rindar man ikki skuld innan ásetta freist, fær man eitt áminningarskriv frá TAKS um skuldina. Um eftirstøðuna, sum vit siga. Brævið kunnar um upphædd og gjaldsfreist, og rindar man, áðrenn freistin er farin, verður ikki meira gjørt við málið.
Verður ikki rindað, ella ger man ikki vart við seg, fer málið til innheintingardeildina hjá TAKS.
Verður framvegis ikki rindað innan rímiliga tíð, fær man bræv frá innheintingardeildini við fráboðan um eftirstøðuna. Brævið kunnar um upphædd, og hvussu hon fer at verða innheintað. Um hon verður eftirhildin í møguligari A-inntøku, mótroknað í útgjaldi frá TAKS ella annað.
Greiðir hetta málið, endar tað her.
Fæst eftirstøðan framvegis ikki upp á pláss, fær man komuboð frá innheintingardeildini. Tess størri skuld, tess skjótari koma boðini. Onkuntíð koma tey beinanveg.
Komuboð eru eitt bræv, har man verður biðin um at koma til fundar hjá TAKS ein ávísan dag fyri at finna eina afturgjaldingarloysn. Brævið kunnar eisini um, at fæst ein afturgjaldingarloysn á fundinum, endar málið har, og at fæst hon ikki, verður farið til pantingar.
Tað er møtiskylda til fundin.
Panting er at taka trygd í ogn. At lýsa pant í henni, sum eisini verður sagt. Tað kann vera jørð, hús, virðisbrøv ella annað, man eigur. Ognin kann tá ikki seljast ella avhendast uttan við góðkenning frá TAKS, sum tá mótroknar eftirstøðuna í tí, sum fæst fyri ognina.
Er eingin ogn, ella er hon einki verd, kann talan gerast um úrslitaleysa panting. Hon kann eins og panting bróta fyrningarfreistina og leingja hana. so at hon verður fimm ár frá pantingardegnum. Nýggj úrslitaleys panting leingir í onnur fimm ár.
Stundum kann verða pantað á bústaðnum hjá einum. Tað er, tá man ikki møtir til komuboð, ella nærliggjandi er at hugsa, at ogn fer at verða seld ella avhendað fyri at sleppa henni undan panting. Tá kann pantast uttan komuboð.